Honey

ΤΟ ΜΕΛΙ

                    
Σκηνοθεσία: Semih Kaplanoglu
Σενάριο: Semih Kaplanoglu, Orçun Köksal
Φωτογραφία: Baris Ozbicer
Πρωταγωνιστούν:  Bora Altas, Erdal Besikçioglu, Tülin Özen, Ayse Altay, Alev Uçarer, Özkan Akcay, Selami Gökce, Adem Kurkut, Kamil Yilmaz
Διάρκεια: 103'
Έγχρωμη, Τουρκία, 2010

Διακρίσεις:

Βραβείο Χρυσής Άρκτου Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2010

Ειδικό Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ Βερολίνου 2010

Σημείωμα του σκηνοθέτη

Τριλογία του Γιουσούφ
Το Μέλι είναι η τρίτη ταινία της «Τριλογίας του Γιουσούφ». Η ιδέα για την τριλογία, μου ήρθε ενώ ξαναδιάβαζα ένα σενάριο το οποίο είχα γράψει καιρό πριν και που πάνω-κάτω μιλάει για την ιστορία του νεαρού Γιουσούφ, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο Γάλα. Ενώ διαμόρφωνα τον χαρακτήρα του Γιουσούφ, άρχιζα να σκέφτομαι τόσο το μέλλον του ως ενήλικα (στο Αυγό) όσο και το παρελθόν του ως μικρό παιδί (τώρα, στο Μέλι). Αυτές οι ιδέες με βοήθησαν στο να δώσω σάρκα και οστά στην τριλογία. Ξεκίνησα με το Αυγό, πιθανώς επειδή ήθελα να δείξω κατευθείαν την κύρια ουσία του χαρακτήρα του Γιουσούφ. Η τριλογία μπορεί να «διαβαστεί» ως ένα εκτεταμένο φλασμπάκ, ωστόσο καμία από τις τρεις ταινίες δεν είναι εποχής. Όλες διαδραματίζονται στη σύγχρονη Τουρκία, σε διάφορα μέρη, με μια ποικιλία στις σχέσεις όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί και με βάση τα οικονομικά δεδομένα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή. Τέλος, αποφάσισα να μη μιλήσω ούτε και να αποκαλύψω τα μυστηριώδη μέρη του χαρακτήρα του Γιουσούφ, την οποιαδήποτε εμφανή ή όχι σχέση των ταινιών μεταξύ τους, όπως και τα σκοτεινά στοιχεία που αυτές σίγουρα έχουν.
Οι εμπειρίες μου από το παρελθόν
Στο Μέλι, για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του Γιουσούφ χρησιμοποίησα πολλές από τις δικές μου εμπειρίες και θύμησες του παρελθόντος. Άρα, μπορώ να πω ότι ο Γιουσούφ έχει κάτι από εμένα. Προτίμησα να βασιστώ στα δικά μου νεανικά και παιδικά χρόνια ενώ έγραφα τα τρία σενάρια, και έτσι πιστεύω ότι δόθηκαν πιο πειστικά και ρεαλιστικά τα ζητήματα, τα προβλήματα και οι αναζητήσεις του Γιουσούφ. Ειδικώς για το Μέλι, οι αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων λειτούργησαν σε βαθμό απόλυτο. Τα προβλήματά μου στο σχολείο ενώ προσπαθούσα να μάθω πως να γράφω και να διαβάζω, οι απορίες μου για τον κόσμο των μεγάλων που έμειναν βέβαια αναπάντητες, η έντονη σκληρότητα που έβλεπα ότι υπάρχει στον κόσμο, η αφθονία της φύσης… Με έναν τρόπο, το μικρό παιδί διαμορφώνει την προσωπικότητα του ενώ ανακαλύπτει τον κόσμο με την περιέργειά του. Μέσα από περιστασιακές μικροπαρεξηγήσεις οδηγείται σε αφελή λάθη, σε όνειρα και παιχνίδια και σε μελαγχολίες που τον σπρώχνουν να βρει την αλήθεια. Και εύχομαι το Μέλι να μας προτρέψει να ν’ ανακαλύψουμε την αλήθεια του Γιουσούφ, που έχει ο καθένας μας.
Ένα ασυνήθιστο μέρος
Για τον Γιουσούφ και τον πατέρα του Γιακούπ, το δάσος αντιπροσωπεύει έναν παραμυθένιο κόσμο που ενέχει πολλά από τα μυστήρια της καρδιάς τους. Το δάσος είναι μια μαγική σφαίρα μέσα στην οποία πατέρας και γιος εξαφανίζονται και εμφανίζονται πίσω ξανά. Δεν πρόκειται για ένα συνηθισμένο μέρος, αυτοί όμως το περνούν καθημερινά γιατί πρέπει να ζήσουν. Είναι ένας άλλος κόσμος με μεγάλα γέρικα δέντρα, πολλά ιδιαίτερα πλάσματα, όπως μουλάρια και γεράκια που τους κρατάνε συντροφιά κατά το πέρασμά τους. Ήταν λίγο δύσκολο να βρω ένα μέρος που να υπάρχουν πολλά και ψηλά δέντρα με μεγάλους κορμούς. Προσπάθησα πολύ ώστε ν’ ανακαλύψω το μέρος που θα είναι και κατάλληλο για να τοποθετηθούν οι κυψέλες αλλά και να μπορεί να διαμορφώσει αυτό τον οπτικό κόσμο που ήθελα να αποτυπώσω στο Μέλι. Δούλεψα με το συνεργείο μου σε διάφορες δασικές εκτάσεις, ιδιαιτέρως σε εκείνες που γνωρίζαμε ότι βρίσκουν καταφύγιο οι μέλισσες εδώ και χρόνια. Αυτές ζουν σε κυψέλες 30-40 χιλιομέτρων απόσταση η μία από την άλλη, σε ποικίλα ύψη από το επίπεδο της θάλασσας, και όλες έχουν το χαρακτηριστικό γνώρισμα των πολλών ειδών δέντρων, στα οποία μένουν.
Γιακούπ ο μελισσοκόμος
Ο πατέρας του Γιουσούφ, ο Γιακούπ, είναι ένας μελισσοκόμος που παράγει ένα είδος μελιού, το οποίο θεωρείται από τα καλύτερα στον κόσμο και βγαίνει συγκεκριμένα στην περιοχή που ζει. Σε αυτό το θεραπευτικό μέλι βρίσκεται η ουσία ενός παλαιότερου κόσμου, μιας ανέγγιχτης φύσης και μιας ιερής γνώσης για τους κατοίκους της περιοχής. Παράγεται από ένα μικρό αριθμό μελισσοκόμων. Το επάγγελμα του Γιακούπ σύντομα όμως θα χαθεί. Πρόκειται για μια σκληρή δουλειά, στην οποία πρέπει να τοποθετεί τις ειδικώς κατασκευασμένες κυψέλες σε ψηλά δέντρα στις ορεινές περιοχές. Αυτή η δουλειά είναι και επικίνδυνη και εξαντλητική. Ο θαυμασμός του Γιουσούφ για τον πατέρα του οφείλεται βεβαίως στην αντισυμβατική δουλειά του. Κατά τη γνώμη μου, εδώ υπάρχει και η απάντηση για τη μελλοντική κλίση του Γιουσούφ στην ποίηση, όπως την είδαμε στις άλλες ταινίες της τριλογίας.
Η απουσία του πατέρα
Δε μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι έντονη η πατρική φιγούρα για τον Γιουσούφ στην «Τριλογία» του, από τη στιγμή που βλέπουμε καθαρά στο Μέλι ότι έχει μια πολύ δυνατή σχέση με τον πατέρα του. Το θέμα είναι, πώς ο Γιουσούφ θα βιώσει τη μετέπειτα φυγή του πατέρα του, με ποιο τρόπο δηλαδή θα διαχειριστεί αυτή την απουσία. Από ψυχαναλυτικής πλευράς, η πρόωρη απώλεια του πατέρα μπορεί να οδηγήσει τον Γιουσούφ να δομήσει μια σχέση, βασισμένη σε σταθερές αρχές, με τη μητέρα του ας πούμε, όπως δηλαδή συμβαίνει στο Γάλα. Μπορεί αυτός ο λόγος να κρύβεται στο εύθραυστο του χαρακτήρα του Γιουσούφ, την εσωστρέφεια και την αναποφασιστικότητα καθώς και την ενδεχόμενη επανεύρεση του εαυτού του, όπως τα παρακολουθούμε στο Αυγό. Όμως, όλα αυτά είναι θέματα ψυχολογικά, τα οποία δεν ελκύουν πάντα τις ιστορίες μου. Προσωπικά, προσπαθώ να αποδώσω και να απεικονίσω την κατάσταση που διαχειρίζομαι σε πιο πνευματικά επίπεδα. Παρά τον κατακερματισμό της ύπαρξής μας από την επιστήμη της ψυχολογίας και τον περιορισμό της ουσίας της ζωής σε αιτίες και επιδραστικές σχέσεις, προσπαθώ να βάζω στις ιστορίες μου μια ανώτερη δύναμη. ……………………………………………………………………….
Τα παιδικά χρόνια της ανθρωπότητας
Εάν καθορίζαμε τους σύγχρονους καιρούς σαν τα ενήλικα χρόνια της ανθρωπότητας, τότε μπορώ να πω ότι οι περιοχές στις οποίες γυρίστηκε το Μέλι έχουν ακόμη κάτι από τα παιδικά χρόνια της ανθρωπότητας. Δουλέψαμε σε ορεινά χωριά, τα οποία πολύ γρήγορα θα εγκαταλειφθούν από τους κατοίκους τους, αφού εξακολουθούν να ζουν με τις παραδόσεις άλλων εποχών και σε συνθήκες και κανόνες ζωής που έχουν καθοριστεί από τη φύση. Σε κάποια μέρη, είδαμε με τα ίδια μας τα μάτια την καταστροφή των φυσικών πηγών νερού εξαιτίας της κατασκευής εγκαταστάσεων παραγωγής θερμικής ενέργειας. Αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί το συντομότερο δυνατό.
……………………………………………………
Πνευματικός ρεαλισμός
Έζησα και έμαθα πολλά πράγματα αυτά τα τέσσερα χρόνια στη διάρκεια της προετοιμασίας, της παραγωγής, και της κυκλοφορίας των τριών ταινιών της «Τριλογίας του Γιουσούφ». Ήταν επίσης μια διαδικασία όπου διαμόρφωσα το προσωπικό μου σκηνοθετικό στυλ, το οποίο και κάπως αδόκιμα αποκαλώ «πνευματικό ρεαλισμό»…………………………………………………
Amafilms.gr