CHANTRAPAS

                       

Είδος ταινίας
ΔΡΑΜΑ

Σκηνοθεσία
Otar Iosseliani
Βοηθός Σκηνοθέτη
Zaza Rusadze

Σενάριο
Otar Iosseliani

Χρονολογία παραγωγής
2010

Γλώσσα
ΓΑΛΛΙΚΑ

Διάρκεια
122'

 Πρωταγωνιστούν:

Nika Endeladze
Pierre Étaix
Fanny Gonin
Tamuna Karumidze
Bulle Ogier
David Tarielashvili

Υπόθεση
Ο Nicolas είναι ένας καλλιτέχνης, ένας σκηνοθέτης που θέλει απλώς να εκφραστεί και τον οποίο όλοι επιθυμούν να υποβαθμίσουν υποβάλλοντάς τον σε αναγκαστική σιωπή. Όταν αυτός ξεκινά πρώτα στη Γεωργία, οι "ιδεολόγοι" ελπίζουν να τον φιμώσουν, γιατί το έργο του δεν ακολουθεί τους κανόνες που ορίζει η "ιδεολογία" τους. Ενόψει της αποφασιστικότητάς τους, ο Nicolas αφήνει την πατρίδα του για τη Γαλλία - τη γη της ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Αλλά η "κατάσταση της χάριτος" δεν θα διαρκέσει πολύ καιρό.

 Συνέντευξη του σκηνοθέτη

Ο Ιοσελιάνι, που έχει κάνει περισσότερες από 20 ταινίες μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ (από τη δεκαετία του ’50) και έχει τιμηθεί πολλάκις στα φεστιβάλ του Βερολίνου και της Βενετίας, με το "Chantrapas" αναφέρεται στη λογοκρισία του σοβιετικού καθεστώτος όπως αυτός τη βίωσε αλλά και στη μετέπειτα ευρωπαϊκή «πραγματικότητα». Παρόλο που ο ίδιος δεν παραδέχεται ότι η ταινία είναι αυτοβιογραφική, έχει δηλώσει: «Το “Chantrapas” είναι το πορτρέτο διαφόρων κινηματογραφιστών. Όσων από μας καταφέραμε να νικήσουμε τη λογοκρισία, κι ας μετριόμαστε στα δάχτυλα του ενός χεριού: Σεργκέι Παρατζάνοφ, Αντρέι Ταρκόφσκι, Georgui Chenguelaia, Gleb Pantilov, Αλεξάντρ Ασκόλντοφ. Εκείνη την εποχή, 120 κινηματογραφιστές εργάζονταν για το καθεστώς, το σινεμά ήταν ένα όργανο προπαγάνδας. Παρόλα αυτά, δεν θα έλεγα ότι οι λογοκριτές ήταν ιδιαίτερα αυστηροί. Λογόκριναν τις ταινίες, είχαν όμως σεβασμό στους δημιουργούς. Μας επέτρεπαν να ολοκληρώνουμε τις ταινίες, πριν τις απαγορεύσουν».

Η ταινία σας διαπνέεται από έναν ποιητικό ρεαλισμό. Είναι αυτό που έχει ανάγκη και ο καλλιτέχνης της ιστορίας σας, ώστε να αφεθεί ελεύθερος και να δημιουργήσει;
Η ποιητική είναι μια τέχνη, που πρώτα βασίζεται στα λόγια. Ο κινηματογράφος είναι κάτι άλλο. Δεν ξέρω αν αυτά τα δυο μπορούν να ταυτιστούν. Και δεν είναι τόσο εύκολο να λέω ότι υπάρχει μια ποιητική στην ταινία μου. Η ποίηση μπορεί να περιγράψει την κινηματογραφική τέχνη, εντέλει, αλλά όχι να τη διαπνέει. 

Ο Νίκολας του "Chantrapas" βασίζεται πολύ στους φίλους και την οικογένειά του. Αυτό δεν αντικρούει την εικόνα του μοναχικού καλλιτέχνη, που έχουμε στο μυαλό μας;
Καταρχάς να σου πω ότι όντως ισχύει η μοναχικότητα του καλλιτέχνη. Όποια τέχνη και να κάνει. Είναι απαραίτητη, αναγκαία. Μην ξεχνάς όμως ότι υπάρχουν τέχνες, όπως αυτή του κινηματογράφου, που ο σκηνοθέτης πρέπει να μπει σε μια ομάδα. Η δουλειά αυτή απαιτεί ομαδικότητα. Άρα, διαμορφώνεται και ένας άλλος κόσμος, πλέον. Τότε, ο καλλιτέχνης συναναστρέφεται με πολύ κόσμο, είναι πιο κοινωνικός. Έχει μεν τις δικές του ιδέες, τις συζητά κιόλας. 

Σας έχουν λογοκρίνει ποτέ;
Η λογοκρισία ενός καλλιτεχνικού έργου είναι δεδομένη. Δεν έχω αυταπάτες. Και είναι δυο ειδών: ιδεολογική και ηθική. Εκείνη που δεν ανέχομαι με τίποτα είναι την ιδεολογική. Και αυτή μπορεί να εμφανιστεί και σε επίπεδο καθεστώτος και σε επίπεδο κόσμου. Ειδικώς, η λογοκρισία του κόσμου συναντάται όλο και πιο συχνά, πια. Να σου πω όμως την αλήθεια; Αν δεν υπήρχε λογοκρισία θα ήταν βαρετά.

Το "Chantrapas" φέρεται να έχει αυτοβιογραφικά σας στοιχεία. Υπάρχει μια ταύτιση με εσάς και τον ήρωα, έτσι δεν είναι;
Διαφωνώ. Δεν ταυτίζομαι επ’ ουδενί με τον Νίκολα. Μου το λένε όλοι αυτό και έχουν άδικο. Ίσως, γιατί είναι σκηνοθέτης ο ήρωας και όχι κάποιος άλλος καλλιτέχνης. Η ταινία είναι μυθοπλασίας, φανταστική, και όχι ρεαλιστική. Δεν υπάρχουν αυτοβιογραφικά στοιχεία, επίσης. Από την άλλη μεριά, με την προσωπικότητα του Νίκολας έχω κοινά στοιχεία, αλλά μέχρι εκεί. Γιατί και αυτός βλέπει την τέχνη, κάνει πράγματα σε αυτή, όπως εγώ. Από κει και πέρα, όμως, δεν έχουμε άλλα κοινά. Πάντως, η ερώτησή σου είναι εύλογη. Ίσως, τελικά, το μεγάλο λάθος της ταινίας να είναι η επιλογή της ιδιότητας του σκηνοθέτη.

* Σημείωμα του δημοσιογράφου: Να ευχαριστήσω τον Τάσο Μονοκρούσο για τη μετάφραση από τη γαλλική γλώσσα και την Κατερίνα Καναβάρη που κανόνισε τη διευκόλυνση αυτή. Επίσης, τη Σοφία Σταυριανίδου για τη συνέντευξη.

15 Νοεμβρίου 2010 | SevenArt.gr

Σάββατο 11/2 και Κυριακή 12/2 Σάμος

Συνέντευξη στον Νέστορα Πουλάκο (poulakos@sevenart.gr)