Metropolis

Μητρόπολη (DVD)
Καρλόβασι  Παρασκευή 15/3
Σάμος Σάββατο 16/3

Είδος: Δράμα, επιστημονικής φαντασίας
Παραγωγής: 1927
Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 04-04-1927
Διάρκεια: 153΄
Διανομή: New Star
Χρώμα: Ασπρόμαυρο
Χώρα προέλευσης: Γερμανία
Γλώσσα: (βουβή)
Σκηνοθεσία: Fritz Lang
Σενάριο: Thea von Harbou (νουβέλα)
Πρωταγωνιστούν: Brigitte Helm  Alfred Abel Gustav Fröhlich

Η ταινία
Το 1923 γεννιέται η ασαφής και ακαθό-
ριστη ακόμη επιθυμία στον Fritz Lang
να δημιουργήσει μια ταινία σαν το Metropolis.
Η ιδέα δεν παίρνει συγκεκρι-
μένη μορφή παρά μόνο έναν χρόνο
αργότερα, το 1924, όταν ο Lang με τον
παραγωγό Erich Pommer ταξιδεύουν
στην Αμερική για να στηρίξουν και να
προωθήσουν το γερμανικό αριστούργημα
της μεγαλύτερης γερμανικής κινηματο-
γραφικής εταιρίας, UFA, Niebelungen.
Από το πλοίο ακόμη ο Lang γοητεύεται
από την αμερικανική μεγαλούπολη Νέα
Υόρκη. Τα φώτα, οι δρόμοι, αλλά κυρίως
οι επιβλητικοί ουρανοξύστες, έμβλημα
της Αμερικής, τα εξαιρετικής αισθητικής
κτίσματα, οι πρωτοποριακές μορφές δί-
νουν στον Lang την έμπνευση που χρει-
αζόταν. Για έναν ευρωπαίο δεν ήταν
συνηθισμένο θέαμα οι ουρανοξύστες που
τότε μόνο στην Αμερική μπορούσε κανείς
να δει (αν και στην προηγούμενη ταινία
του Spiders 2 υπάρχουν ουρανοξύστες
στην ταινία). Ο ίδιος εξομολογείται: «…
κοίταξα τους δρόμους, τα αστραφτερά
φώτα και τα ψηλά κτίρια – εκεί συνέλαβα
το Metropolis». Η επαφή τους με τα χολι-
γουντιανά στούντιο θα ολοκλήρωνε την
εικόνα τεχνολογικής και αισθητικής υπε-
ροχής που απέπνεε η Αμερική. Ο Lang
δεν μπορεί παρά να σκεφτεί: «έπρεπε το
επόμενο έργο μου να ανταγωνίζεται σε
μέγεθος και περιωπή την αμερικανική
τεχνοτροπία». Πάντως σημειωτέον ότι η
ταινία βασίζεται στη νουβέλα της Thea
Von Harbou, την οποία ο Lang συμβου-
λευόταν κατά την παραγωγή. Παρά τα
όσα έχουν ακουστεί για την ταινία, είναι
σημαντικό να ξεκαθαριστεί ότι αυτή δεν
είναι προσανατολισμένη στην προφητεία.
Σκοπός του σκηνοθέτη δεν είναι να απο-
δώσει στο σελιλόιντ τον οραματισμό του
για το μέλλον, αλλά περισσότερο να πα-
ραγάγει ένα εξπρεσιονιστικό μείγμα μον-
τέρνας τέχνης, φουτουρισμού, γοτθικής
τεχνοτροπίας, μεσαιωνικών καταβολών
ακόμη και θρησκευτικού αποκρυφι-
σμού. Ως τέτοια πρέπει να ιδωθεί. Στο ξε-
κίνημα ξεκαθαρίζεται εξάλλου: «Η ταινία
αυτή δεν είναι ούτε για το σήμερα ούτε
για το μέλλον. Δεν μιλάει για ένα συγκε-
κριμένο μέρος. Δεν υπηρετεί καμία
τάση, κόμμα ή τάξη. Έχει μια ιδέα που
βασίζεται σε κάτι συγκεκριμένο. Ο μεσο-
λαβητής ανάμεσα στον εγκέφαλο και
τους μυς πρέπει να είναι η καρδιά».
Κριτική
Φαντάζομαι έναν εφιαλτικό κινηματογρα-
φικό κόσμο χωρίς τους εφιαλτικούς κι-
νηματογραφικούς κόσμους του Dark
City - Σκοτεινή Πόλη, της Απόδρασης
από το Λος Άντζελες, του Blade Runner,
του Gattaca, και μελαγχολώ. Είναι αυτές
οι στιγμές που δημιουργίες όπως το Metropolis
του Fritz Lang αποκτούν μια
διάσταση μυθική, σχεδόν ιερή, ως μή-
τρες γέννησης ολάκερων κόσμων που
έχουν χαράξει τη δική τους, ξεχωριστή
πορεία στους λαβύρινθους της μνήμης
και της ψυχής. Το Metropolis ωστόσο
στέκεται πάνω από την υπόστασή του ως
αφετηρία σημαντικών στιγμών της κινη-
ματογραφικής μας ηδονής: Ένα επί-
τευγμα της τέχνης του φακού, που
κατόρθωσε να χτίσει σε πενιχρές τεχνο-
λογικές εποχές ένα οικοδόμημα φουτου-
ριστικής αισθητικής πρωτοποριακό αλλά
και χρονικά ανθεκτικό. Αναπαριστώντας
μια μηχανοποιημένη και ατομικά απο-
μονωμένη εποχή διαχωρισμένη στους
προνομιούχους της επιφάνειας και τους
σκλάβους ενός υπόγειου, απόκοσμου
σύμπαντος, ο Lang βυθίζει την κάμερά
του στις εφιαλτικές του παραισθήσεις.
Σχεδόν προφητικά επιστήμη και τεχνο-
λογία βαφτίζονται οι μεγαλύτερες απειλές
του μελλοντικού κόσμου, στον οποίο κοι-
νωνικός διαχωρισμός και μηχανιστική
λογική πληρώνουν τον πυρήνα του.

Βρεττός Λιάπης, Cine.gr