Παρασκευή 18/2 Καρλόβασι
Σάββατο 19/02-Κυριακή 20/02/2011 Βαθύ
Strella
A Woman`s Way
· Είδος: Δραματική
· Παραγωγής: 2009
· Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 17 Δεκεμβρίου 2009
· Διάρκεια: 111'
· Διανομή: ΕΚΚ
· Χρώμα: Έγχρωμο
· Χώρα προέλευσης: Ελλάδα
· Γλώσσα: Ελληνικά
· Συντελεστές :
Μίνα Ορφανού .... Στρέλλα
Γιάννης Κοκιασμένος .... Γιώργος
Μίνως Θεοχάρης .... Αλέξης
Μπέτυ Βακαλίδου .... Μαίρη
Αργύρης Καββίδας .... Νίκος
Κωνσταντίνος Σειραδάκης .... Αντώνης
Γιώργος Μάζης .... Κολοκούσης
Ακης Ιωάννου .... Βίλμα
Μιχάλης Δέλτα ....Συνθέτης
Γιάννης Χαλκιαδάκης ....Μοντάζ
Πάνος Τζελέκης ....Διευθυντής Ήχου
Harold Herbert ....Ειδικά Εφφέ
Πάνος Χ. Κούτρας ....Σεναριογράφος
Παναγιώτης Ευαγγελίδης ....Σεναριογράφος
O Γιώργος αποφυλακίζεται μετά από 15 χρόνια εγκλεισμού για ένα φόνο που ομολόγησε ότι διέπραξε στο χωριό όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Είναι 48 ετών και αποφασισμένος να κάνει μία καινούρια αρχή στην Αθήνα, μία πόλη άγνωστη γι’ αυτόν. Οι άμεσοι στόχοι του: να πουλήσει το πατρικό του σπίτι και να βρει το γιο του, Λεωνίδα, του οποίου τα ίχνη έχει χάσει από τη μέρα της καταδίκης του.Το βράδυ της αποφυλάκισής του διανυκτερεύει σ’ ένα φτηνό ξενοδοχείο στην Ομόνοια. Εκεί γνωρίζει τη Στρέλλα, μία όμορφη νεαρή πόρνη τρανσέξουαλ. Στη νέα του ζωή όλα επιτρέπονται κι έτσι αποφασίζει να περάσει το βράδυ μαζί της. Η ιδιόμορφη ομορφιά της, η λαχτάρα της για ζωή και το κυνικό της χιούμορ τον γοητεύουν. Λίγες μέρες μετά θα την ξανασυναντήσει και δε θα αργήσουν να μείνουν μαζί.
Ωστόσο οι λογαριασμοί του Γιώργου με το παρελθόν είναι ακόμα ανοιχτοί.Μία άλλη «φυλακή» τον περιμένει ξανά. Μαζί πια με τη Στρέλλα θα πρέπει να βρουν το δρόμο προς την έξοδο.
Μια βαθιά τολμηρή, τραγικά ειρωνική, μοντέρνα ταινία που πετάει μαγικά πάνω από την πλοκή, με αιχμή μια αυθάδη, συναρπαστική γυναίκα.
Η Στρέλλα (Στέλλα με τρέλα) συνεχίζει την Ελληνίδα από εκεί που την παρέδωσαν η Στέλλα του Κακογιάννη και η Ευδοκία του Δαμιανού. Οι μύθοι λοιπόν αντέχουν στο ταξίδι όταν βάζουν στη βαλίτσα τους τα κατάλληλα, ή καθόλου, ρούχα. Η ενδυμασία της Στρέλλας είναι υποτυπώδης, βασική, ταπεινή. Είναι πόρνη, αδάμαστο πνεύμα, άβολη και καυγατζού, μια παρορμητική και μπελαλίδικη γκόμενα, αγράμματη αλλά καθόλου αστοιχείωτη, εξοπλισμένη με ένστικτα του δρόμου και εξυπνάδα του πεζοδρομίου, μια survivor που παλεύει ανάμεσα σε έναν παλιό πόνο και στην πεζή αγωνία του μεροκάματου.
Εκτός από την εκσυγχρονισμένη εκδοχή της χειραφετημένης Ελληνίδας που πρώτος εισήγαγε ο Κακογιάννης με τη Στέλλα του 55 χρόνια πριν, ανιχνεύεται εύκολα ένας καθαρόαιμος μοντερνισμός στη Στρέλλα του Κούτρα. Δεν το εννοούμε από την αισθητική πλευρά του σπουδαίου κινήματος, αλλά από τον πυρήνα του. Η Στρέλλα αμφισβητεί τα αξιώματα, τις αρχές, τη θρησκεία, την κοινωνία, τους ευσπλαχνικούς σπόρους ενός φλύαρου διαφωτισμού. Ψηλαφίζει υπαρξιακά, φιλοσοφεί την εκδίκηση για να προσδιορίσει ξανά το περιβάλλον της, να βελτιωθεί, να δημιουργήσει. Ανάθεμα κι αν ξέρει τον τρόπο, αλλά τον ψάχνει φτύνοντας αίμα. Και φτάνοντας στο προκείμενο, το έργο αυτό καθαυτό, η Στρέλλα, υπόκειται σε μια συνεχή μεταμόρφωση, όπως υπαγορεύει η μπερδεμένη και τσαντισμένη φύση της.
Η Στρέλλα είναι μια υπέροχη ταινία, ατελής στην πλοκή και γεμάτη στενόχωρες εκπλήξεις και ζαλιστικές αλλαγές υφολογικών ταχυτήτων, χειροποίητη και οικουμενική, ένα τρελό όχημα που κινείται από το περιθώριο στις δεσπόζουσες δομές της οικογένειας, υπονομεύοντας τον μύθο που τη γέννησε. Στον επιθανάτιο ρόγχο της, η δασκάλα της Στρέλλας, η Μπέτι, επικαλείται τους αρχαίους, τον Σοφοκλή και τον Ευριπίδη, για να εξισώσει τον πόθο με την τραγωδία. Σε μια αντιστροφή του οιδιπόδειου, η ηρωίδα προκαλεί τη μοίρα, σκαλίζει το παρελθόν της σαν να τρώγεται από αταβιστική φαγούρα και καταλήγει σε ένα οικογενειακό σχήμα που ο Κούτρας προανήγγειλε σατιρικά από την εποχή του Μουσακά, με την αποκαμωμένη, αισιόδοξη παρέα να κάνει τσάρκα στη Συγγρού το ξημέρωμα και τις πινακίδες του Νέου Κόσμου να χαϊδεύουν το κεφάλι τους.
Ο νέος κόσμος του Κούτρα είναι μια σειρά από γενναίες αποφάσεις που δεν σηκώνουν συζήτηση και πισωγύρισμα. Είναι αναγκαίες για επιβίωση, όπως και η επιμονή του σκηνοθέτη να γυρίσει αυτή την ταινία, σε πείσμα εκείνων που δεν εμπιστεύτηκαν το θέμα και δεν τη χρηματοδότησαν. Τι υπέροχη σύμπτωση να έχουμε τη ρεαλιστική Στρέλλα και τον Κυνόδοντα την ίδια χρονιά – δυο ιδιοσυγκρασιακά και συναρπαστικά πονήματα για την ελληνική οικογένεια, που κάνουν τις οικογενειακές κωμωδίες και τα δράματα του εγχώριου σινεμά αλλά και της τηλεόρασης να μοιάζουν τόσο χαζά , περιθωριακά και ξεπερασμένα.
Η κάμερα με νεορεαλιστικό τρόπο παρακολουθεί με φειδώ την πορεία του άρτι αποφυλακισθέντος στην νεοελληνική πραγματικότητα. Λοξές ματιές, έμμεσα κοινωνικά σχόλια για τη λαθρομετανάστευση, την αθλιότητα του νέου υποπρολεταριάτου. Από κοντά και η κάμερα στο χέρι, το μελαγχολικό χρώμα της φωτογραφίας, η λιτότητα της μουσικής και οι οξείς και διαπεραστικοί ήχοι της μεγάλης πόλης. Σε αυτό το σημείο φαίνονται και τα όρια που οι κατακτήσεις του παρελθόντος ενσωματώνονται σε νέους κινηματογραφιστές.
Αρχικά φαίνεται ότι στόχος της ταινίας είναι η καταγραφή του περιθωρίου. Το δράμα ωστόσο των μεταναστών, η φτώχεια και η εξαθλίωση υποβιβάζονται σταδιακά, για να αναδειχθεί ένα διαφορετικής ποιότητας δράμα. Με αυτόν τον τρόπο οι άμεσες κοινωνιολογικές αναφορές περιορίζονται για να υποστηριχθεί ένας νέος τύπος ανθρώπου. Οι χώρες της Δύσης με λυμένα τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα της ελευθερίας και του τρόπου απόκτησης πλούτου, συγκεντρώνουν όλη τη δυναμική τους στη σεξουαλικότητα και στη διερεύνηση των ορίων του ίδιου του υποκειμένου και των μηχανισμών της σεξουαλικότητας που αυτό φέρει. Σε αυτή τη διερεύνηση η ελευθερία αποκτά τα όρια του εγκλεισμού, μερικές φορές, όπως στην περίπτωση του κεντρικού ήρωα, παίρνει τη μορφή του πεπρωμένου που φυλακίζει. Το σπάσιμο αυτών των δεσμών (βλ. το σπάσιμο των οικογενειακών αντικειμένων στο πατρικό σπίτι) είναι συνάμα απελευθέρωση από τα δεσμά του εγκλεισμού. Με αυτήν την διπλή μετάβαση από το αρνητικό στο θετικό πρόσημο (φυλακή- ελευθερία, εγκλεισμός- απελευθέρωση) αναγεννάται ο νέος τύπος ανθρώπου που καλείται να τοποθετηθεί περισσότερο σε ζητήματα που σχετίζονται με τη σεξουαλική ηδονή και λιγότερο με άλλες πλευρές με τις οποίες προηγούμενες γενιές θεατών και κινηματογραφιστών συνέδεσαν την ύπαρξή τους: την πολιτική ελευθερία, τη σύζευξη μορφικής/θεματικής ανατροπής και κοινωνικής ανατροπής. Για το νέο τύπο ανθρώπου, όπως αυτό αποτυπώνεται στο ζευγάρι του πατέρα-γιου/κόρης η αναζήτηση φροϋδικών αναλύσεων δείχνει τα όρια μέσα στα οποία μπορούν να κινηθούν τα υποκείμενα. Όρια ανεξερεύνητα, μη ειπωθέντα, μη καταγεγραμμένα. Ο κινηματογράφος αναζητά νέους μύθους για να μιλήσει για τα όρια της αιμομειξίας και του οιδιπόδειου συμπλέγματος (βλ. διάλογο Στρέλλας με τη γηραλέα τρανς).
Η εγκωμιαστική υποδοχή της «Στρέλλας» από τον διεθνή Τύπο (ειδικά στο Βερολίνο και στο Παρίσι) σημαίνει, κατ’ αρχάς, ότι το θέμα της «διαβάζεται» από ένα κοινό εκτός συνόρων. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για άλλη μια εσωστρεφή, ελληνοκεντρική παραγωγή. Πολύτιμη κατάκτηση, όχι μόνο θεματική και αισθητική αλλά και κοινωνική. Ο Πάνος Κούτρας χειρίζεται μια ιστορία με υψηλό βαθμό ρίσκου. Ταινία με ηρωίδα τρανσέξουαλ πολύ εύκολα γλιστράει στη γραφικότητα και στα καλιαρντά. Ο σκηνοθέτης όμως έχει ανοιχτό μέτωπο με τα «στερεότυπα». Τα μάχεται είτε ευθέως («Η επίθεση του γιγαντιαίου μουσακά») είτε εκμεταλλευόμενος την πρωτογενή ύλη τους (όπως στην «Αληθινή ζωή»). Στη «Στρέλλα» η πρόκληση πολλαπλασιάζεται: η σχέση που αποκαλύπτεται ανάμεσα στον 48χρονο άντρα, και τη νέα και όμορφη τρανσέξουαλ πόρνη, θα μπορούσε να καταλήξει σε φτηνό, επιθετικά κιτς, μελό. Όμως ο Πάνος Κούτρας απογειώνει το θέμα του ήσυχα, αναίμακτα, με τρυφερότητα, γλυκύτητα και ανθρωπιά. Δεν βγάζει δεκάρικους κοινωνικής ένταξης, εκθέτει την αμηχανία, την εσωτερική σύγκρουση, τον θυμό, την αλήθεια και το ψέμα, την πραγματικότητα και τις ψευδαισθήσεις, μιας συνθήκης ζωής που ούτε τόσο σαφής είναι ούτε αυτονόητη. Εντάσσει τον κόσμο που καταγράφει σε μια κανονικότητα, με μόνο εργαλείο την αποδοχή της δικής του ταυτότητας, της καθημερινότητας, των επιθυμιών και αναγκών του. «Συμβαίνει κι αυτό», μοιάζει να λέει. Χωρίς ενοχή, χωρίς πάθος ή φόβο. Με οικονομία και άνεση. Και μια ευπρόσδεκτη «παιδικότητα».
Ο σκηνοθέτης μιλώντας για την ταινία του, λέει: «Η ιστορία της ‘Στρέλλας’ είναι από αυτές που θα μπορούσαμε να ακούσουμε σε μία παρέα με την κοινότυπη εισαγωγή: ‘θα σας διηγηθώ μία απίθανη ιστορία που άκουσα’. Όπως συνήθως η δυναμική αυτών των ανεκδοτικών ιστοριών πηγάζει από κάτι αρχετυπικό, κάτι με το οποίο μπορεί ο καθένας να ταυτιστεί. Παίρνοντας σαν αφετηρία λοιπόν αυτό το αρχετυπικό σχήμα και τοποθετώντας το σε μία εποχή, τη σημερινή, και μία κοινωνία, την ελληνική, όπου η αναζήτηση μίας νέας ταυτότητας μέσα σε ένα επίσης νέο σύστημα αξιών έχει γίνει πιο επιτακτική από ποτέ, θελήσαμε να αφηγηθούμε μία ιστορία η οποία δοκιμάζει τη φαντασία μας, τα συναισθήματά μας και τις κεκτημένες αξίες μας. Μία ιστορία που έχει ως στόχο να μιλήσει για τη σημασία της αποδοχής του διαφορετικού, την ανάγκη για συμφιλίωση, τον αλληλοσεβασμό. Τέλος, για την αγάπη πέρα και πάνω από κάθε σύμβαση».
Όπως λέει, λοιπόν ο σκηνοθέτης, η ταινία μιλά για την αγάπη χωρίς συμβάσεις. Όχι απλά μιλά, τολμάει να μιλήσει, επειδή αυτό είναι το πιο δύσκολο πρώτο βήμα. Να μάθουμε να τολμούμε να μιλούμε για πράγματα που υπάρχουν και τα βιώνουμε. Να αποδεχόμαστε την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως θα θέλαμε να είναι σύμφωνα με τα όσα μας έχουν, με «βίαιο» τρόπο, διδάξει.
Αυτό που έχουμε να πως, είναι πως ο Πάνος Κούτρας, δεν τολμάει απλά να πιάσει ένα τολμηρό θέμα, ένα θέμα ταμπού. Το αρπάζει στην κυριολεξία και το ξεζουμίζει, δεν λέει μισόλογα, μιλάει ανοιχτά και αυτό είναι το μεγάλο αβαντάζ της ταινίας. Αυτό είναι που την απογειώνει. Γιατί, πέρα από το επίτευγμα του να φέρει το θεατή σε επαφή με τον αθέατο και έξω από την καθημερινότητά του κόσμο, κατορθώνει κάτι, μεγαλειώδες κατά την ταπεινή μας άποψη. Να δώσει στους ανθρώπους αυτούς αληθινή υπόσταση, να τους παρουσιάσει στις πραγματικές τους διαστάσεις. Και αυτό που προσωπικά πήραμε, ήταν γνήσια συγκίνηση από το δράμα των χαρακτήρων του. Και όχι μόνο των δύο κεντρικών. Άνθρωποι, όχι καρικατούρες ανθρώπων, που προσεγγίζονται με σεβασμό και τρυφερότητα, που αξίζουν, όχι μόνο της αποδοχής μας αλλά που μπορεί να λειτουργήσουν ακόμη και ως πρότυπα. Είναι τόσο καλοδουλεμένο το σενάριο που δεν αφήνει κανένα ίχνος παρανόησης. Μια σύγχρονη σκηνοθετική ματιά, με σταθερό και αναλλοίωτο ρυθμό που δεν αφήνει χρόνο ανεκμετάλλευτο. Αλλά και οι ερμηνείες, όλων των ρόλων, είναι πολύ υψηλού επιπέδου.
Δεν εστιάζει πάνω στο αλλόκοτο ή το γκροτέσκο. Οι ήρωές της παλεύουν, μάχονται και ηττώνται, αναζητούν την αμφιλεγόμενη αλλά και καθησυχαστική σύμβαση μιας οικογενειακής ατμόσφαιρας, παραμονή Πρωτοχρονιάς.
Τον σεβασμό στους χαρακτήρες δεν επιβάλλει μόνο η σκηνοθεσία. Εμπνέουν και οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές με υποδειγματικές ερμηνείες. Τόσο από την ερασιτέχνη και πραγματική transexual Στρέλλα Μίνα Ορφανού όσο και από τον περισσότερο δοκιμασμένο κινηματογραφικά Γιάννη Κοκιασμένο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου